TOWARZYSTWO PAMIĘCI POWSTANIA WIELKOPOLSKIEGO 1918 - 1919

Powiat Wolsztyński

 

Strona działa dzięki wsparciu Starostwa Powiatowego w Wolsztynie

Home Historia Powstania Publikacje Powstanie w internecie Klub młodzieżowy Archiwum Cele TPPW Linki Kontakt Autorzy
  Kalendarium Powstanie w Przemęcie Powstanie w Siedlcu Powstanie w Wolsztynie Powstanie w Kębłowie Republika Świętno Powstańcy Pomniki, miejsca pamięci Galeria Rocznice powstania
  Rola duchownych powiatu babimojskiego w powstaniu            
 

 

Generał broni Józef Dowbor - Muśnicki

1867- 1937

 

Ilustracja: zbiory Muzeum Powstania Wielkopolskiego w Poznaniu

 

Urodził się 25 października w Garbowie koło Sandomierza. Naukę rozpoczął w gimnazjum w Radomiu, jednak w wieku 14 lat wstąpił do korpusu kadetów w Petersburgu, a następnie został uczniem konstantynowskiej szkoły wojskowej, którą ukończył w 1888 r. jako podporucznik.

W latach 1899-1902 studiował w rosyjskiej Akademii Sztabu Generalnego. W momencie wybuchu wojny, w 1914, został awansowany do stopnia pułkownika i objął stanowisko szefa sztabu dywizji piechoty. Podczas I wojny światowej walczył na froncie austriackim biorąc udział w bitwach pod Jarosławiem, Warszawą i Łodzią. W 1917 r. otrzymał awans na generała porucznika sztabu generalnego. Gdy w Rosji wybuchła rewolucja lutowa oddał się do dyspozycji Naczelnego Polskiego Komitetu Wojskowego w Rosji, który mianował go w ostatnich dniach lipca 1917 roku dowódcą I Korpusu Polskiego w Rosji.

W czerwcu 1918 został w pobliżu Bobrujska otoczony przez Niemców i zmuszony do złożenia broni. Po tym wydarzeniu, powrócił do Polski i zamieszkał w Staszowie pod Sandomierzem.

W dniu 6 stycznia 1919 otrzymał wezwanie od Naczelnej Rady Ludowej do objęcia dowództwa na powstaniem wielkopolskim. Do Poznania przybył 8 stycznia. Oficjalnie stanowisko dowódcy przejął od mjr Stanisława Taczaka 16 stycznia. Kontynuował on organizację Armii Wielkopolskiej.  Wprowadził m.in. obowiązkową służbę wojskową i powołał pod broń 11 roczników rekrutów. Dążył do apolityczności wojska odsuwając od wpływu na decyzje oficerów o radykalnych poglądach oraz likwidując rady żołnierskie. Jego zamiarem było sformowanie 50-60 tysięcznej armii w oparciu o oddziały powstańcze oraz regularny pobór do wojska. Przeszkodą był jednak brak kadry oficerskiej, szczególnie wyższych stopni. Generał rozwiązał ten problem, awansując zastępców oficerów byłej armii pruskiej oraz najzdolniejszych podoficerów. Z kolei oficerów wyższych sprowadził z Warszawy (181 z byłego I Korpusu Polskiego, 18 z dawnej armii austriackiej i 12 legionistów). Niezależnie od tego czynił starania o pozyskanie oficerów miejscowego pochodzenia. W efekcie prowadzonej polityki personalnej zdecydowaną większość kadry oficerskiej stanowili Wielkopolanie i już w sierpniu - na 1150 oficerów wszystkich szczebli - 939 pochodziło z poznańskiego.
Jako dowódca popierał idee rozszerzenia powstania na Pomorze i ofensywę w kierunku Gdańska, sprzeciwiając się jednocześnie uszczuplaniu Armii Wielkopolskiej poprzez posyłanie oddziałów na wschód. W marcu 1919 roku został awansowany na generała broni. Następnie przeprowadził proces integracji Armii Wielkopolskiej z resztą Wojska Polskiego, pozostając faktycznym jej dowódcą jako dowódca Frontu Wielkopolskiego.

W dniu 6 października 1920 przeniesiony został do rezerwy. Z dniem 31 marca 1924 został przeniesiony w stan spoczynku i osiadł w Lusowie, a następnie w Batorowie koło Poznania. Jako zwolennik apolitycznej armii, podczas zamachu majowego opowiedział się przeciw puczowi. Zmarł 26 października 1937 w Batorowie,  a został pochowany w Lusowie.

 

Wykład o generale autorstwa prof. dr hab. Władysława Chałupki

 

Źródło: internet (strony www dt. Powstania Wielkopolskiego)