| |
Pułkownik Stanisław Tomiak
1894 - 1975
|
 |
 |
|
Płk Stanisław Tomiak |
Ppłk Stanisław Tomiak |
Urodził się 15 września 1894 roku w Wolsztynie, w rodzinie ogrodnika
Walentego i Weroniki z Masznerów. Uczęszczał do gimnazjum w Wolsztynie,
a następnie w Poznaniu, Fryburgu, Wrocławiu, Bydgoszczy, jako że z
gimnazjum wolsztyńskiego usunięto go za udział w strajku szkolnym. Brał
udział w pracach Towarzystwa Tomasza Zana. 13 I 1915 roku powołany
został do służby czynnej w 6 Pułku Piechoty armii niemieckiej, od marca
przebywał na kursie oficerskim. Na front zachodni powrócił w czerwcu, do
98 Pułku Piechoty. Nad rzeką Sommą (13 XI 1916) został ciężko ranny. Po
wyleczeniu walczył w 5 baonie minomiotów na froncie francuskim, włoskim
i macedońskim. Następnie przydzielony został do górskiej kompanii
minomiotów na front w Serbii, Rumunii i na Kaukazie. 1 I 1919 roku
powrócił z armii niemieckiej, przez Wiedeń i Niemcy, do Wolsztyna. 5
stycznia przystąpił jako ochotnik do oddziału powstańczego, pełniąc
funkcję dowódcy i organizatora kompanii wolsztyńskiej. Kierował
zdobyciem przedmieścia i dworca kolejowego w Kopanicy - zdobył w tej
akcji m.in. 6 ciężkich karabinów maszynowych, 30 karabinów, 16000 sztuk
amunicji paskowej, 4000 amunicji luźnej i ok. 20 jeńców. 25 stycznia
otrzymał dowództwo nad odcinkiem babimojskim i podczas obrony miasta (31
I) z sukcesem odparł nieprzyjaciela. Sukcesem także zakończył się wypad
na Nowe Kramsko i Goltzen (w nocy z 2 na 3 lutego). Zdobycz powstańczą
stanowiło: 7 ciężkich karabinów maszynowych, 2 lekkie, 6 koni, 1 kuchnia
polowa, 1 wóz amunicyjny, przeszło 40 karabinów, 15000 amunicji paskowej
i 25 jeńców. W ciężkich walkach zgrupowanie jego zmuszone zostało do
odejścia (12 II) z Babimostu do Wielkiego Grójca. Podczas odwrotu sam
został ciężko ranny. Za walki te odznaczono go Orderem Virtuti Miltari V
klasy, a dekretem NRL nr 16 (poz. l z 28 III 1919 roku) mianowany został
podporucznikiem (ze starszeństwem od 21 I 1919). Po wyzdrowieniu
wcielony do 2 Pułku Strzelców Wielkopolskich (późniejszy 56 Pułk
Piechoty). Walczył jako dowódca kompanii na froncie wschodnim w wojnie
polsko-bolszewickiej, aż do zawieszenia broni. 1 IV 1920 roku otrzymał
awans na porucznika i w 56 Pułku Piechoty pełnił funkcję dowódcy
kompanii szkolnej oraz dowódcy baonu. W 1922 roku otrzymał awans na
kapitana (ze starszeństwem od 21 I 1919). W latach 1922-1929 przebywał w
86 Pułku Piechoty, a od 1929 do 1931 roku w 24 Pułku Piechoty, gdzie
pełnił funkcję kwatermistrza. 1 I 1929 roku mianowany został majorem. W
latach 1931-1934 był dowódcą baonu unitarnego Szkoły Podchorążych
Piechoty w Różanie (n. Narwią). Awansował na podpułkownika. (od 1 I
1934). W 1934 roku mianowany został zastępcą dowódcy 3 Pułku Strzelców
Podhalańskich w Bielsku Śląskim. Od listopada 1938 roku był ostatnim
dowódcą 58 Pułku Piechoty i z nim w wojnie obronnej 1939 roku brał
udział m.in. w bitwie nad Bzurą. Po klęsce wrześniowej przebywał jako
jeniec w oflagach niemieckich: Hohnstein, Arnswalde i Dossel. Był
organizatorem konspiracji obozowej. Po zakończeniu wojny pozostał na
emigracji i osiadł z rodziną w Londynie, resztę życia spędzając
aktywnie, m.in. spisywał dzieje swojej kompanii. Był autorem wspomnień
zamieszczonych w londyńskim "Przeglądzie Zachodnim", a także w
wydawnictwach krajowych. Zmarł 8 maja 1975 roku w Londynie, a prochy,
zgodnie z jego wolą, zostały sprowadzone do kraju i złożone w ziemi
rodzinnej - w Wolsztynie. Był odznaczony: Orderem Virtuti Militari V
kIasy, Krzyżem Walecznych (czterokrotnie), Krzyżem Niepodległości,
Złotym Krzyżem Zasługi, medalem za Wojnę, Medalem X-lecia Odzyskania
Niepodległości. Związek małżeński zawarł z Zofią Chyłkowską i miał
dzieci: Janusza Józefa (1924), Andrzeja (1927) oraz Marię Teresę (1930).
Źródło: Zdzisław
Kościański, Słownik
biograficzny powstańców wielkopolskich, Poznań 2002 |
|
